เคยสงสัยไหมว่าทำไมอุปกรณ์ไฟฟ้าบางชนิดถึงใช้ภายนอกอาคารได้ ทนแดดทนฝน ในขณะที่บางชนิดแค่โดนละอองน้ำก็อาจเสียหาย? หรือเวลาเลือกซื้อสมาร์ตโฟน ทำไมบางรุ่นถึงโฆษณาว่าลงน้ำได้? คำตอบของคำถามเหล่านี้ซ่อนอยู่ในตัวเลขและตัวอักษรที่เราเรียกว่า IP Rating ซึ่งเป็นมาตรฐานสากลที่ช่วยบ่งบอกความสามารถในการป้องกันฝุ่นและน้ำของอุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชนิด ตั้งแต่ปลั๊กไฟ โคมไฟ ไปจนถึงเครื่องจักรอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เพราะฉะนั้นการทำความเข้าใจความหมายของ IP Rating จะช่วยให้เราเลือกซื้อและใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้าได้อย่างปลอดภัยและเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมมากที่สุดนั่นเอง
IP Rating (Ingress Protection Rating) คือมาตรฐานสากลที่ใช้วัดและระบุระดับการป้องกันของเปลือกหุ้มอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์จากสิ่งแปลกปลอมภายนอก ทั้งของแข็ง เช่น ฝุ่น ทราย แมลง และของเหลวเช่น น้ำ โดยมาตรฐานนี้ถูกกำหนดขึ้นโดยคณะกรรมาธิการเทคนิคไฟฟ้าสากล หรือที่เรียกว่ามาตรฐาน IEC เพื่อให้ผู้บริโภคและผู้ใช้งานสามารถเปรียบเทียบและเลือกผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมการใช้งานได้อย่างมั่นใจ โดยค่า IP Rating จะแสดงด้วยตัวอักษร IP ตามด้วยตัวเลขสองหลัก
ค่า IP Rating ประกอบด้วยตัวเลข 2 หลัก ซึ่งแต่ละหลักมีความหมายที่ชัดเจนในการระบุระดับการป้องกันที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้
ตัวเลขหลักแรกจะบ่งบอกถึงระดับการป้องกันของแข็ง มีค่าตั้งแต่ 0 ถึง 6 โดยยิ่งตัวเลขสูงเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีความสามารถในการป้องกันของแข็งที่มีขนาดเล็กได้ดีขึ้นเท่านั้น
ตัวเลขหลักที่สองจะบ่งบอกถึงระดับการป้องกันของเหลว มีค่าตั้งแต่ 0 ถึง 9K ซึ่งระดับที่สูงขึ้นหมายถึงความสามารถในการป้องกันน้ำจากการฉีดหรือการจมน้ำได้ดีกว่า
การมี IP Rating ไม่ใช่แค่ตัวเลขที่ติดอยู่บนผลิตภัณฑ์ แต่เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลโดยตรงต่อการใช้งานในหลาย ๆ ด้าน เช่น
IP Rating เป็นมาตรฐานที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการเลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ ดังนั้น การทำความเข้าใจความหมายของตัวเลขแต่ละหลัก ก็จะช่วยให้เราสามารถประเมินความสามารถในการป้องกันฝุ่นและน้ำของอุปกรณ์ได้อย่างถูกต้อง ทำให้เราเลือกซื้อสินค้าได้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมการใช้งานจริง ไม่ว่าจะเป็นการใช้งานภายในบ้าน ภายนอกอาคารหรือในโรงงานอุตสาหกรรม ซึ่งไม่เพียงแต่จะช่วยยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ให้ยาวนานขึ้น แต่ยังเพิ่มความปลอดภัยสูงสุดให้กับผู้ใช้งานอีกด้วย ดังนั้น ก่อนตัดสินใจเลือกซื้ออุปกรณ์ไฟฟ้าครั้งต่อไป อย่าลืมมองหาค่า IP Rating เพื่อให้คุณมั่นใจได้ว่าจะได้รับผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและปลอดภัยอย่างแท้จริง
ไม่ได้ เนื่องจากค่า IP Rating เป็นการทดสอบการกันน้ำจืดเพียงเท่านั้น น้ำทะเลหรือของเหลวชนิดอื่น เช่น น้ำทะเล น้ำสบู่ หรือน้ำที่มีคลอรีน อาจมีฤทธิ์กัดกร่อนซึ่งอาจสร้างความเสียหายให้กับซีลยางและตัวอุปกรณ์ได้ ดังนั้นจึงไม่แนะนำให้นำอุปกรณ์ที่มี IP Rating ไปใช้กับของเหลวชนิดอื่นนอกเหนือจากน้ำจืด
IP Rating ไม่มีวันหมดอายุ แต่ประสิทธิภาพในการกันน้ำและฝุ่น สามารถลดลงได้ตามกาลเวลาและการใช้งาน
ไม่จำเป็น การเลือก IP Rating ที่เหมาะสมที่สุดคือการเลือกให้ตรงกับสภาพแวดล้อมการใช้งานจริง การเลือกค่าที่สูงเกินความจำเป็นอาจทำให้ต้องจ่ายเงินแพงขึ้นโดยใช่เหตุ