ในแวดวงอุตสาหกรรม หรือแม้แต่ในชีวิตประจำวัน เรามักจะต้องมองเห็นอุปกรณ์ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์แน่นอน แต่ถ้าสังเกตดี ๆ หลายคนก็อาจจะเคยเห็นคำว่า “IEC” ที่ปรากฏอยู่บนผลิตภัณฑ์เหล่านั้นด้วย เคยสงสัยกันไหม? ว่ามาตรฐาน IEC คืออะไร แล้วมาตรฐาน IEC มีอะไรที่เป็นเรื่องใกล้ตัวเราและคนทำงานด้านไฟฟ้าควรรู้ ดังนั้น ในบทความนี้ Leetech จะพาไปทำความเข้าใจกับมาตรฐานสากลนี้กัน เพื่อให้เลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าได้อย่างมั่นใจและปลอดภัยยิ่งขึ้น
มาตรฐาน IEC คือมาตรฐานสากลที่จัดทำโดย International Electrotechnical Commission (IEC) หรือ คณะกรรมาธิการระหว่างประเทศว่าด้วยมาตรฐานทางไฟฟ้า เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือและความปลอดภัยในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้าจากทั่วโลก ให้สามารถทำงานร่วมกันได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ช่วยให้เกิดความเป็นหนึ่งเดียวกันในอุตสาหกรรมไฟฟ้าทั่วโลก
ความสำคัญของมาตรฐาน IEC ในงานระบบไฟฟ้านั้น ให้ลองนึกภาพดูว่า ถ้าไม่มีมาตรฐานกลางอะไรเลย ผู้ผลิตแต่ละเจ้าก็อาจจะผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้าตามแบบของตัวเอง ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาความเข้ากันไม่ได้ของอุปกรณ์ (Incompatibility) ความไม่ปลอดภัยในการใช้งาน หรือแม้กระทั่งเป็นอุปสรรคทางการค้าระหว่างประเทศ มาตรฐาน IEC จึงเข้ามามีบทบาทสำคัญ ได้แก่
ตัวอย่างเช่น การออกแบบแผงไฟฟ้าหรือรางเดินสายไฟ ก็มักจะอ้างอิงมาตรฐาน IEC เพื่อให้มั่นใจในการติดตั้งและใช้งานร่วมกับอุปกรณ์อื่น ๆ
มาตรฐาน IEC นั้นมีจำนวนมากมายหลายพันฉบับ ครอบคลุมแทบทุกแง่มุมของเทคโนโลยีไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ เมื่อพูดถึงมาตรฐาน IEC ที่เกี่ยวข้องกับงานระบบไฟฟ้าที่เราควรรู้จัก มีดังนี้
มาตรฐาน IEC 60050 เป็นมาตรฐานในการติดตั้งทางไฟฟ้า ครอบคลุมในเรื่องของลักษณะของระบบไฟฟ้า แรงดันไฟฟ้าและกระแสไฟฟ้า รวมไปถึงการป้องกันไฟฟ้าช็อต การต่อสายดิน วงจรไฟฟ้า ระบบสายไฟ เป็นต้น
มาตรฐาน IEC 60061 คือข้อกำหนดด้านความปลอดภัยและการสับเปลี่ยนทดแทนกันได้ของขั้วหลอดไฟและขั้วรับหลอดไฟ มีความสำคัญอย่างมากในอุตสาหกรรมหลอดไฟ LED ช่วยควบคุมมิติและรูปร่างของขั้วหลอดไฟ ทำให้ผู้ผลิตสามารถผลิตหลอดไฟ LED ที่มีขนาดและรูปแบบขั้วตรงตามมาตรฐาน ลดความสับสนในการเลือกใช้ เพิ่มความปลอดภัยในการติดตั้งและใช้งาน
สำหรับมาตรฐาน IEC 60227 เป็นมาตรฐานที่ว่าด้วยเรื่องสายไฟฟ้าที่ใช้วัสดุตัวนำทองแดงและฉนวนพีวีซี (PVC) โดยกำหนดให้แรงดันไฟฟ้าและอุณหภูมิใช้งานของสายไฟไม่เกิน 450/750 โวลต์ อุณหภูมิสูงสุด 70 องศาเซลเซียส โดยจะแบ่งสายไฟตามลักษณะการใช้งาน เช่น
โดยมาตรฐาน IEC 60227 ยังถูกนำมาใช้เป็นฐานในการร่างมาตรฐานสายไฟฟ้าในประเทศไทย เช่น มอก.11-2553 ซึ่งแบ่งชนิดสายไฟฟ้าตามรหัส IEC 60227 อีกด้วย
มาตรฐาน IEC 61439 คือมาตรฐานสากลที่ใช้สำหรับตู้สวิตช์เกียร์และตู้ไฟฟ้า โดยมาตรฐานนี้มีข้อกำหนดและวิธีการทดสอบเพื่อรับรองความปลอดภัยและคุณภาพของตู้ควบคุมไฟฟ้าเหล่านี้ นอกจากนี้ ยังครอบคลุมไปถึงด้านการออกแบบ ผลิตและทดสอบ เพื่อให้มั่นใจในความปลอดภัยและความน่าเชื่อถือของระบบจ่ายไฟฟ้าตามมาตรฐานสากล
หลายคนอาจจะสับสนระหว่างมาตรฐาน IEC กับ ISO (International Organization for Standardization) จริง ๆ แล้วทั้งสององค์กรนี้มีบทบาทที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้
อย่างไรก็ตาม IEC และ ISO ก็มีการทำงานร่วมกันในบางด้าน โดยเฉพาะในส่วนที่เทคโนโลยีคาบเกี่ยวกัน เช่น มาตรฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT)
ในทางปฏิบัติแล้ว ไม่ได้หมายความว่าอุปกรณ์ไฟฟ้าทุกชิ้นที่วางขายจะต้องผ่านการรับรองมาตรฐาน IEC โดยตรงเสมอไป แต่มาตรฐาน IEC มักถูกใช้เป็นบรรทัดฐาน หรือแนวทางในการพัฒนามาตรฐานของแต่ละประเทศ เช่น มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) ของไทยในหลายผลิตภัณฑ์ไฟฟ้า ก็มีการอ้างอิงหรือเทียบเคียงมาจากมาตรฐาน IEC มาเช่นกัน
ดังนั้น การเลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ผู้ผลิตระบุว่าสอดคล้องกับมาตรฐาน IEC หรือได้รับการรับรองตามมาตรฐานที่เทียบเท่า ก็เป็นหลักประกันหนึ่งที่ช่วยให้เรามั่นใจได้ในระดับหนึ่งถึงคุณภาพ ความปลอดภัย ละประสิทธิภาพของอุปกรณ์นั้น ๆ ได้
การทำความเข้าใจว่ามาตรฐาน IEC คืออะไร และมาตรฐาน IEC มีอะไรบ้างที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและงานของเรา นับเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เราตระหนักถึงความปลอดภัยและคุณภาพของอุปกรณ์ไฟฟ้าและระบบไฟฟ้าที่เราใช้งาน มาตรฐานเหล่านี้ เป็นเครื่องมือที่ช่วยยกระดับอุตสาหกรรมไฟฟ้าทั่วโลกให้มีความเป็นสากล ปลอดภัยและน่าเชื่อถือมากขึ้น เพราะฉะนั้น การเลือกใช้อุปกรณ์ที่ได้มาตรฐานจึงไม่ใช่แค่เรื่องของประสิทธิภาพ แต่ยังเป็นเรื่องของความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินด้วย
Leetech เราให้ความสำคัญกับความปลอดภัยและคุณภาพของสินค้าและบริการด้านระบบไฟฟ้าเสมอ การเลือกใช้อุปกรณ์ที่ได้มาตรฐาน รวมถึงการติดตั้งอย่างถูกวิธีโดยผู้เชี่ยวชาญเป็นสิ่งที่เรายึดมั่นมาเสมอ เพื่อให้มั่นใจได้ว่าระบบไฟฟ้าของคุณทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ปลอดภัยและยาวนาน หากคุณต้องการคำปรึกษาเกี่ยวกับอุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ เราพร้อมให้บริการด้วยประสบการณ์และความเชี่ยวชาญ ยึดมั่นในคุณภาพ เชื่อมั่นในการใช้งาน ตอบสนองความต้องการของลูกค้าและผู้ใช้สินค้าทุกคน